Sztuka wróżenia w kulturze Indii – Dominik Nowakowski

Wróżbiarstwo, czyli sztuka przewidywania przyszłości, obecna jest we wszystkich kulturach na całym
świecie. Ludzie od zarania dziejów chcieli wiedzieć co ich czeka, jak wystrzegać się zła oraz w jaki sposób
osiągnąć szczęście. Nie inaczej było w przypadku subkontynentu indyjskiego.
Początki tej wielkiej cywilizacji sięgają głębokiej starożytności. Pierwszą kulturą, historycznie
udokumentowaną przez badaczy, na terenie dzisiejszych Indii była cywilizacja Doliny Indusu-Saraswati.
Niewiele wiadomo o jej początkach oraz specyfice. Znaczna część wiedzy, jaką posiadamy na jej temat, to
hipotezy archeologów na temat ustroju społecznego, gospodarki, pisma, języka i religii. Dzisiejsza kultura
indyjska wyrosła jednak z innej tradycji, którą zapoczątkowali Ariowie (ārya) blisko 3500 lat temu na terenie
północnych Indii, mianowicie tradycji wedyjskiej.
Sanskrycie słowo veda oznacza „wiedzę”. Wedy, czyli starożytne teksty religijno-filozoficzne,
stanowiły przez wieki punkt odniesienia dla indyjskich religii. Według tradycji miały one zostać „usłyszane
od bogów” przez wieszczów zwanych riszi (ṛṣi) i przekazywane w formie ustnej z pokolenia na pokolenie.
Ten ogromny kanon literatury dzieli się na: Rigwedę (Ṛgveda) – wiedzę hymnów, Samawedę (Sāmaveda) –
wiedzę melodii i pieśni, Jadźurwedę (Yajurveda) – wiedza formuł ofiarnych oraz najpóźniejszą wiekowo
Atharwawedę (Atharvaveda) – wiedzę zaklęć i formuł magicznych. W następnych fazach rozwoju literatury
wedyjskiej pojawiły się komentarze do nich, czyli brahmany (brāhmaṇa). Są to teksty poświęcone głównie
przepisom, wyjaśnieniom i rozprawom dotyczących rytuału. Przedstawiają genezę i rację stosowania aktów
rytualnych. Kolejną partią komentarzy były aranjaki (āraṇyaka), traktaty leśne kontynuujące tematykę
brahmanów, jednak zamiast rozważań nad zewnętrznym aktem rytualnym wyjaśniają jego wewnętrzne i
tajemne znaczenie. Ostatnie są Upaniszady (Upaniṣad), zawierające dociekania na temat wpływu rytuału na
świat bogów. Koncepcja rytuału była zatem poruszana przez wszystkie pokłady komentarzy do zbiorów
hymnów (saṃhita).
Poza głównymi partiami Wed, które nie posiadają swego autora i pochodzą „z boskiego źródła”, na
przestrzeni dziejów utworzono sześć dodatkowych działów literatury wedyjskiej zwanych wedangami (vedāṅga).
Wśród nich znalazła się dyscyplina, będąca podstawą dla całej sztuki dywinacyjnej w kulturze Indii, mianowicie
Dźjotisza (jyotiṣa), czyli astrologia wedyjska. Termin „Dźjotisza” obejmuje nie tylko sam system
astrologiczny, ale także astronomię i inne metody przepowiadania przyszłości takie jak numerologia,
chirologia itp. Astrologia jako jedna z gałęzi z literatury wedyjskiej, jest ściśle powiązana z podstawami
religijno-filozoficznymi kultury Indii. O specyfice jej duchowego charakteru dowodzi obecność takich
koncepcji jak prawo karmana (karman) oraz cykl ponownych narodzin (saṃsāra) niemalże w każdej

dziedzinie życia. Wyzwolenie duszy (ātman), czyli moksza (mokṣa), mierzenie się ze swoim negatywnym
karmanem z przeszłości oraz podejmowanie działań, aby gromadzić jego pozytywne pokłady to główna
tematyka, którą podejmują sztuki dywinacyjne wywodzące się z tradycji wedyjskiej.
W swojej pracy pragnę omówić jedynie wybrane techniki indyjskiego wróżbiarstwa, jakimi posługują
się Indusi od starożytnych czasów aż po dziś dzień. Wybrałem do analizy samą astrologię, jako
najpopularniejszą praktykę i punkt odniesienia dla innych metod, a także numerologię, i chirologię głównie po
to, aby pokazać ich wzajemną integrację z podstawowymi naukami Wed, a także jeden wspólnie łączący ich
cel. Tym celem jest wskazanie człowiekowi sposobów w jakich może zmienić swoje życie, aby jego dusza nie
musiała wracać do świata ziemskiego, a jedynie mogła cieszyć się wyzwoleniem z kręgu ponownych
narodzin. Posłużę się w dużej mierze analizami badaczy z dziedzin takich jak indologia, religioznawstwo,
filozofia, ale także pracą ezoteryków, astrologów i numerologów wedyjskich, którzy z praktycznej strony
pokazują efekty kroczenia po ścieżce nauk Dźjotiszy.

1. Astrologia wedyjska – Dźjotisza (jyotiṣa śāstra)
Jak już wspominałem we wstępie, termin „Dźjotisza” to szerokie pojęcie obejmujące wiele sztuk dywinacyjnych
występujących w cywilizacji indyjskiej. W tym rozdziale skupię się na astrologii w klasycznym jej rozumieniu, a
więc na sztuce czytania horoskopów urodzeniowych.
Sam horoskop często nazywany jest „mapą karmy”. Na jego podstawie można odczytać aktualne możliwości w
życiu, a także dokonać wglądu w poprzednie wcielenia oraz sprawdzić które z nich oddziałują na obecną
egzystencję. W Indiach, zaraz po narodzinach dziecka, rodzice zamawiają u astrologa jego horoskop urodzeniowy,
aby dowiedzieć jaki los czeka ich potomka. Bardzo częstą praktyką jest także wybór przyszłego zawodu dla
młodego człowieka z pomocą astrologii. Dzięki temu może on, poprzez analizę jego predyspozycji, uniknąć
swego rodzaju rozczarowań i uzyskać spełnienie zawodowe oraz satysfakcjonujące go zarobki. Jeszcze
częściej astrologia pomaga wybrać dogodny termin danego przedsięwzięcia jak np. ślub, zakup domu,
przeprowadzka, czas odprawiania rytuałów itp. W wielu starożytnych kulturach wielcy władcy nie
dokonywali żadnych wyborów bez konsultacji z astrologami. Indusi do dziś praktykują tę tradycję, aby w
zgodzie z ruchem i energią planet osiągać w życiu szczęście oraz pomyślność.
Bardzo częste pytanie, pojawiające się wśród osób zainteresowanych tematami astrologicznymi,
dotyczy różnic między astrologią zachodnią a wedyjską. Warto tutaj wymienić kilka podstawowych cech
astrologii wedyjskiej:
1. Posługuje się ona Zodiakiem stałym, czyli gwiazdowym, natomiast w astrologii zachodniej mamy do
czynienia z Zodiakiem zwrotnikowym, czyli ruchomym.
2. Widoczna jest znacząca różnica w Zodiaku. Niektóre osoby, których data urodzenia wskazuje na np.
znak bliźniąt w astrologii zachodniej mogą się okazać, według obliczeń wedyjskich, osobami spod znaku
byka.

3. W astrologii wedyjskiej, mimo obecności 12 znaków Zodiaku, częściej wyróżnia się podział na 27
nakszatr, czyli tzw. „stacji księżycowych”.
4. Astrologia wedyjska korzysta z horoskopów podziałowych, a więc powstałych z podziału głównego
horoskopu na mniejsze części dotyczące konkretnych tematów w życiu.
Można by wymieniać wiele różnic, które występują w obu tych systemach astrologicznych. Jedna z nich
jest jednak najbardziej kluczowa. Astrologia zachodnia mocno skupia się na psychologicznych aspektach życia
człowieka. Pozostawia go samotnego w zmierzaniu się ze swoimi wyzwaniami, definiując problem oraz wskazując
jego źródło. Astrologia wedyjska wypracowała pewną receptę na to jak radzić sobie z karmanem, a przynajmniej w
jaki sposób przejść w miarę łagodnie przez jego konsekwencje, mianowicie szereg różnorodnych remediów.
Podczas wizyty u astrologa w Indiach można usłyszeć wskazówki dotyczące tego jak stosować np. mantry, jantry,
rytuały, prośby do bóstw planet itp. Podstawowym warunkiem zastosowania remediów jest przede wszystkim
uświadomienie sobie, że jako ludzie jesteśmy „mali” i w niemocy względem boskich praw. Nie staram się w żaden
sposób wartościować jednego z tych systemów astrologicznych. Każdy z nich może stanowić przydatne
narzędzie, które stanie się kluczem do rozwiązania problemów poszczególnego człowieka. Pragnę jedynie
zwrócić uwagę na różnorodne obszary w jakich poruszają się oba te systemy i na aspekty, które są dla nich
wiodące.
W tym miejscu może pojawić się pytanie: jakie są najważniejsze podstawy astrologii wedyjskiej?
Przede wszystkim wymienia się cztery istotne jej elementy:
1. znaki Zodiaku
2. astrologiczne domy
3. planety
4. okresy planetarne
Każda planeta posiada swój znak Zodiaku, będąc jednocześnie jego władcą. W astrologii wedyjskiej nie
stosuję się dokładnie tych samych planet, co w astrologii zachodniej. Każda z nich ma również przypisany
swój żywioł (tattwa), gunę (guṇa) i poszczególne atrybuty. Poniżej przedstawiam moją autorską tabelę,
stworzoną w oparciu o książkę dr Natalii Stali Wprowadzenie do astrologii indyjskiej:

Na podstawie powyższej tabeli łatwo zauważyć, że Indusi nie korzystają z tzw. planet zewnętrznych,
czyli Urana, Neptuna i Plutona. Pojawiają się dodatkowe obiekty kosmiczne, czyli Rahu i Ketu, zwane także
jako „planety cienia”. Nie są to planety istniejące, a jedynie określenia stosowane wobec północnego i
południowego węzła księżycowego.
W astrologii wedyjskiej, podobnie jak na Zachodzie, występuje 12 domów astrologicznych, które
odpowiadają za poszczególne aspekty życia. Każdy z nich w różny sposób oddziałuje na konkretną planetę,
nadając jej większą moc (digbala) lub też ją osłabiając (maraṇa karaka sthāna). Astrolog wedyjski
skrupulatnie sprawdza obecność planet w każdym z domów, określając przy tym cechy osobowościowe danej
osoby, czekającą ją przyszłość, a także metody, dzięki którym może zaradzić niepowodzeniom lub
zneutralizować negatywne energie.
Świat Zachodu coraz bardziej otwiera się na wschodnie systemy astrologiczne, w tym na astrologię
wedyjską. Astrologia zachodnia przez wieki była modyfikowana, wchłaniała coraz to nowsze koncepcje.
Indusi swój własny system zachowali w niemalże oryginalnej wersji przez tysiąclecia. Dźjotisza fascynuje nie
tylko poprzez swoją egzotykę i pochodzenie, ale również przez możliwość wglądu w swoje poprzednie
wcielenia, skutkujące nadal w naszym obecnym życiu. Jest to temat cieszący się dużym zainteresowaniem,
nie tylko wśród samych ezoteryków, osób rozwijających się duchowo, ale również ludzi ze świata nauki:
indologów, filozofów, religioznawców i kulturoznawców. Niewielu jednak traktuje astrologię zachodnią i
wedyjską jako pochodzące z bardzo odległych od siebie krain „dwie siostry”. W połączeniu ze sobą mogą dać
całą masę odpowiedzi na nurtujące pytania, a także sprawić, by człowiek miał szansę odmienić swoje życie na
lepsze.
2. Numerologia wedyjska – Anka (aṅka śāstra)
Niektórzy zachodni astrolodzy i numerolodzy mawiają, że astrologia i numerologia są jak dwie siostry. Jedna
mówi językiem planet, druga językiem liczb. W przypadku astrologii i numerologii wedyjskiej można je
określić w podobny sposób. Numerologia wedyjska bardzo wiele czerpie z wiedzy astrologicznej. Można
powiedzieć, że idzie, jak gdyby tą samą ścieżką, co astrologia. Każdej z cyfr podstawowych przypisana jest
dana planeta oraz cechy osobowości:

Na pierwszy rzut oka można dostrzec podobieństwo poszczególnych wibracji numerologicznych do tych
znanych z zachodniej numerologii. W identyczny sposób dokonuje się obliczeń poprzez sumowanie ze sobą
liczb i sprowadzanie ich do wartości jednocyfrowej. Novum w tym przypadku stanowi podział na tzw. liczbę
duchową, przeznaczenia i imienną, które stanowią swego rodzaju filary numerologii wedyjskiej.
Liczbę duchową oblicza się poprzez sumę cyfr składowych z dnia urodzenia. Swoje silne wpływy objawia do
35 roku życia. Odpowiada za to jak postrzegamy samych siebie, decyzje dotyczące własnych pragnień,
potrzeb i ambicji. Skupiona jest energią do wewnątrz człowieka. W numerologii wedyjskiej, choć żadna z
liczb i cyfr nie jest ani dobra, ani zła, zdarza się, że pewne wartości liczbowe nie są korzystne w roli liczb
duchowych. W takim przypadku jej niepomyślność można neutralizować poprzez zmianę nazwiska, edukację,
inicjację lub małżeństwo.
Liczba przeznaczenia to suma wszystkich cyfr składowych z całej daty urodzenia, podobnie jak w
przypadku ścieżki życia w numerologii zachodniej. Uaktywnia się ona po 35 roku życia i symbolizuje obraz
nas samych w oczach innych. Idąc za przykładem znanego nam systemu numerologicznego, w przypadku
numerologii wedyjskiej również nie należy ignorować cyfr budujących liczbę, po której zredukowaniu
otrzymujemy liczbę przeznaczenia. One również mogą dostarczyć wiele cennych informacji na temat
człowieka. Nazwa także nie jest przypadkowa, ponieważ to właśnie w tej liczbie objawiają się nasze sanskary
(saṃskāra), a dokładniej mówiąc skutki karmiczne z poprzednich wcieleń.
Liczbę imienną tworzy suma cyfr przypisanych do konkretnych liter, które tworzą nasze imię i
nazwisko. Oddziałuje ona na psychikę człowieka oraz na kwestie związane z małżeństwem i życiem
towarzyskim. Liczba imienna stworzona jest z liczby imienia i liczby nazwiska. Każda z nich oddziałuje na
człowieka w poszczególnych sytuacjach, np. liczba imienia ma duży wpływ w środowisku, gdzie otoczenie
zwraca się do nas po imieniu, czyli grono rodziny, przyjaciół, znajomych. Liczba nazwiska oddziałuje na nas
w pracy, formalnych spotkaniach etc. Liczba całego imienia i nazwiska dominuje w sferze dokumentów,
biznesu, załatwiania spraw urzędowych itp.
Poniżej przedstawiam swoją autorską tabelę, stworzoną w oparciu o wspomnianą już książkę Harisha
Johariego, która prezentuje położenie poszczególnych wibracji numerologicznych w pozycji liczby duchowej
i liczby przeznaczenia:

Wielu numerologów wedyjskich uważa, że numerologia, choć działa w podobny sposób, jak astrologia,
jest znacznie łatwiejsza w odbiorze. Astrologia obrazuje człowieka oraz jego potencjały za pomocą
skomplikowanych wykresów. Numerologii wystarczy jedynie data urodzenia, by za pomocą samych cyfr i liczb
przedstawić ludziom ich mocne i słabe strony. Podobnie jak astrologia, wedyjski system numerologiczny
podpowiada szereg zastosowań różnorodnych remediów dla danych wibracji, konkretne mantry, jantry i
medytacje. Zachodni i wedyjski system posiada wiele czynników wspólnych, oba sięgają również do poprzednich
wcieleń. Numerologia powstała w Indiach w dużej mierze uzupełnia astrologię wedyjską, choć sama w sobie

stanowi odrębny system. Osoby zainteresowane światem cyfr i liczb zyskają wiele cennych informacji o sobie,
przyglądając się nie tylko perspektywie zachodniej na ich wibracje numerologiczne, ale także i perspektywie
wschodniej.

3. Chirologia wedyjska – Hasta samudrika (hasta sāmudrika śāstra)
Podstawowym założeniem chirologii wedyjskiej jest to, że dłonie są lustrem duszy i mogą ujawnić wiele
informacji na temat charakteru, zdrowia, przeznaczenia i przeszłości człowieka. W tradycyjnej chirologii analizuje
się różne aspekty dłoni, takie jak linie życia, linie serca, linie głowy, kształt dłoni, palce oraz linie dotykowe.
Wierzy się, że dłonie są związane z planetami i ich wpływem na życie jednostki, podobnie jak w astrologii i
numerologii.
Zachodnia chirologia i chirologia indyjska różnią się pod wieloma względami, zarówno z perspektywy
technik analizy dłoni, jak i kontekstu kulturowego i filozoficznego. W zachodniej chirologii, główny nacisk
kładzie się na analizę linii, kształtu dłoni i palców, a także innych cech fizycznych, takich jak linie papilarne.
Interpretacja opiera się często na psychologii i zrozumieniu osobowości. Chirologia wedyjska, podobnie jak
astrologia i numerologia, dostarcza dodatkowo wiedzy na temat kwestii karmicznych oraz poprzednich
wcieleń. Jak wspomniałem wcześniej, przy analizie dwóch poprzednich technik dywinacyjnych, elementem
wspólnym dla nich wszystkich jest silny związek z podstawowymi koncepcjami filozoficznymi Indii. W
chirologii również występuje omawiana wcześniej koncepcja gun. Analiza dłoni w chirologii wedyjskiej
uwzględnia trzy guny, które mogą być odzwierciedlone w różnych cechach dłoni, takich jak linie, kształt
dłoni i palców, a także proporcje i inne detale:
1. Sattwa w dłoniach – dłonie, które odzwierciedlają energię sattwiczną, mogą mieć delikatne linie,
symetryczny kształt i proporcje, oraz być wyraźne i dobrze zdefiniowane. Osoby o dominującej energii
sattwicznej mają często dłonie, które w swojej budowie sugerują spokój, harmonię i duchową głębię.
2. Radźas w dłoniach – dłonie z guną radźasową mogą być bardziej dynamiczne, z intensywnymi liniami
i silnymi cechami. Mogą wykazywać dużą aktywność i ruchliwość, oraz dążenie do sukcesu i
osiągnięć materialnych.
3. Tamas w dłoniach – dłonie o silnej gunie tamasowej mogą być mniej wyraziste, z cięższymi liniami i
bardziej nieokreślonymi cechami. Mogą sugerować inercję, lenistwo i brak motywacji lub zainteresowania
duchowym rozwojem.
Analiza gun w chirologii wedyjskiej nie tylko pozwala na zrozumienie cech osobowości, ale także może pomóc w
rozpoznaniu potencjalnych obszarów rozwoju i transformacji duchowej.

Chirologia wedyjska, podobnie jak numerologia i astrologia, dostarcza wskazówek dotyczących
stosowania konkretnych remediów: stosowanie ziół ajurwedyjskich, mantr czy praktyk medytacyjnych, które
mają na celu osiągnięcie harmonii i równowagi.
Analiza życia człowieka za pomocą dłoni to kolejna technika, która w Indiach jest mocno kompatybilna z
naukami płynącymi z Wed. Razem z astrologią i numerologią stanowią korpus narzędzi, które poprzez
planety oraz różnorodność ich postrzegania wskazują człowiekowi drogę, na której może on odnaleźć wiele
ważnych odpowiedzi na nurtujące go pytania, a także poznać samego siebie.
Zakończenie
W niniejszej pracy przedstawiłem jedynie podstawy wybranych technik dywinacyjnych, wywodzących się z
kultury indyjskiej. Literatura przedmiotu wciąż tworzona jest przez wiele środowisk ezoterycznych i
naukowych, jednakże na rynku polskim nadal brakuje szerokich opracować fascynującego świata technik
wróżebnych Indii.
Trzy zaprezentowane przeze mnie techniki, astrologia, numerologia i chirologia, choć wykorzystują
inne narzędzia do przepowiadania przyszłości (planety, liczby, charakterystyka dłoni) posiadają jeden
wspólny trzon: starożytna mądrość tekstów wedyjskich. Wszystkie te techniki mają prowadzić ku
wyzwoleniu, wspomóc człowieka w żywocie doczesnym, a także umożliwić mu uporanie się z nieuchronnym
prawem karmicznym. Ludzie często zapominają o tym jakie możliwości w stawaniu się lepszym człowiekiem
drzemią w kulturze duchowej Indii. W dobie zainteresowania Wschodem warto pamiętać o dokonaniach
starożytnych Indusów, którzy dużo wcześniej, przed nami, Europejczykami, byli świadomi kosmicznych i
boskich praw rządzących wszechświatem.(…)